Pojawienie się nawet łagodnych problemów z żołądkiem na wakacjach może fatalnie je popsuć. O powstanie takowych nietrudno – wystarczy, że zjemy coś w niesprawdzonym miejscu lub nie umyjemy rąk po korzystaniu ze wspólnej łazienki. Takie zdarzenie otwiera drogę bakteriom i może doprowadzić do mniej lub bardziej poważnej infekcji. Najczęściej spotykane objawy to ból brzucha, biegunka, mdłości i wymioty. Dowiedz się, jak temu zapobiec i jak walczyć z ewentualnym zatruciem pokarmowym.

Co nam grozi?

Najwięcej zagrożeń bakteryjnych pojawia się w czasie upałów. W okresie letnim łatwiej też o zatrucie się groźnymi toksynami – np. jadem kiełbasianym. Ów jad wpływa natychmiastowo na układ nerwowy ofiary, a występuje najczęściej w niewłaściwie przyrządzanym mięsie lub w starych, przeterminowanych, źle przechowywanych konserwach (nie tylko mięsnych).

Groźne bakterie to:

Salmonella – zarazić się nią możesz jedząc niewłaściwie przechowywane i przetwarzane jajka, mleko, przetwory mleczne, jak też mięso. Zdarzają się przypadki zarażenia salmonellą w wyniku kontaktu z jej nosicielem – muchą czy jakimś gryzoniem.

E coli – najłatwiej się nią zarazić przez kontakt z odchodami lub np. wodą zanieczyszczoną odchodami.

Lepiej zapobiegać…

Istnieje kilka metod, które uchronią nas przed możliwością zarażenia się powyżej wymienionymi (i nie tylko) zagrożeniami. Ważne, żeby przestrzegać ich nie tylko podczas jedzenia, ale też przy wszelkich czynnościach związanych choćby częściowo z przygotowywaniem żywności. Postaraj się:

– Odpowiednio często myć ręce – rób to sam i zachęcaj do tego innych. Myjcie ręce po każdym skorzystaniu z toalety, zabawie ze zwierzętami, zabrudzeniu się gdziekolwiek oraz PRZED dotykaniem jedzenia w sklepie czy w domu.

– Przechowywać surową i ugotowaną żywność osobno – gotowanie zabija część bakterii i toksyn, ale przechowywanie obu rodzajów żywności niweluje to, co uzyskaliśmy poprzez obróbkę termiczną. Unikaj też przyrządzania surowego lub gotowanego jedzenia w tych samych naczyniach.

– Nie skracaj czasu gotowania – jeśli jakiś produkt wymaga gotowania przez 10 minut, nie skracaj tego czasu. W przypadku mniej sprecyzowanych danych nie zestawiaj jedzenia z ognia do czasu uzyskania właściwej kolorystyki dania.

– Pilnuj odpowiedniej temperatury w chłodziarce i zamrażarce – jeśli jedzenie wymaga przechowywania w temperaturze ujemnej, koniecznie włóż je do zamrażarki. Cokolwiek, co ugotujesz, również powinno trafić do lodówki albo zostać zjedzone w ciągu dwóch godzin.

– Myj owoce i warzywa przed użyciem – najlepiej pod bieżącą wodą. Usuniesz w ten sposób większość zanieczyszczeń. Jeśli uważasz, że to zbyt mało, pozbądź się też skórki z produktu.

Produkty najbardziej podatne na zagrożenie

Niektóre produkty znacznie częściej niż inne mogą zarazić nas groźnymi bakteriami. Są to lody, surowe mięso, konserwy. Najlepiej będzie ich unikać podczas wakacyjnych wypadów, a jeśli to niemożliwe, trzeba uważać na kilka ważnych kwestii. Lody powinny być świeże i właściwie przechowywane (staraj się nie kupować ich u przypadkowych sprzedawców, którzy często rozmrażają i zamrażają podobnie porcje). Surowe mięso jest absolutnie zabronione. W przypadku konserw wystarczy, że sprawdzisz datę ważności produktu i odrzucisz od razu wszystkie te, które mają podejrzanie wyglądające opakowania.

Dla przeciętnego Europejczyka wyjazd w egzotyczne miejsca może skończyć się dość przykrą infekcją. W krajach położonych w innym klimacie występują nieznane naszym organizmom bakterie i wirusy, które mogą wywołać niemałe spustoszenie czy nawet doprowadzić do śmierci. Walka z tropikalnymi chorobami jest trudna i nie zawsze się udaje, dlatego też zamiast próbować ją podejmować, lepiej jest zabezpieczyć się przed zagrożeniami z odpowiednim wyprzedzeniem.

Wybierz się do lekarza

Kontakt z lekarzem jest niezbędny, żeby dowiedzieć się więcej na temat potencjalnych zagrożeń. Wybierz się do specjalisty, który będzie mógł zapewnić przydatne porady w zakresie medycyny podróży i chorób tropikalnych. Musisz jednak zrobić to ze sporym wyprzedzeniem, bo spora część profilaktyki polega na szczepieniach ochronnych a te trzeba wykonać kilka tygodni przed wyjazdem. Uzyskasz wpis w specjalnej książeczce, którą koniecznie zabierz ze sobą w podróż. Lekarz poinformuje cię też, jak unikać zagrożenia najpoważniejszymi chorobami w regionie, do którego się wybierasz.

Istotne szczepienia

Praktycznie nie ma możliwości zabezpieczyć się przed niektórymi infekcjami bez odpowiednich szczepień. Konsultacja z lekarzem pozwoli ci opracować plan szczepień, co jest konieczne, by uniknąć trudności związanych ze stanem zdrowia. Pamiętaj by zapytać lekarza o to, które szczepienia wystarczą dożywotnio, a które będzie trzeba powtarzać (musisz wiedzieć, jak często). Jedną z poważnych chorób, na jakie jesteś narażony wyjeżdżając, jest wirusowe zapalenie wątroby typu A oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B. Dzięki szczepieniu unikniesz największego zagrożenia, ale i tak musisz uważać na miejscu pobytu, by nie mieć kontaktu z zanieczyszczoną żywnością lub z ludźmi będącymi nosicielami wirusa. Warto uważać na przypadkowe kontakty seksualne, jak też na narzędzia i przedmioty stosowane w przeróżnych punktach usługowych (fryzjer, salon tatuażu).

Unikaj bieżących zagrożeń

Nawet pakiet najlepszych szczepień nie zabezpieczy cię przed każdą ewentualnością zachorowania. Dlatego też zachowuj maksymalną higienę w miejscu pobytu – często myj ręce, zwłaszcza przy kontakcie z powierzchniami i przedmiotami używanymi przez innych ludzi, po użyciu środków komunikacji publicznej. Unikaj kontaktu z owadami – gdy gdziekolwiek wychodzisz, załóż strój chroniący cię przed ewentualnym ugryzieniem, a w domu zamontuj moskitierę. Owady bytujące w tropikach często są bardziej jadowite niż te, które występują w Polsce.  Jeśli cokolwiek jesz, przygotuj potrawę w odpowiedni sposób – dokładnie gotuj produkty, dzięki czemu zabijesz większość bakterii. Nie ryzykuj też, wychodząc na spacer w niewłaściwej odzieży. Zabezpiecz się nie tylko przed palącym słońcem, ale też przed możliwym kontaktem z drobnoustrojami i pasożytami. Zakładaj buty nawet gdy jest gorąco. Nie dotykaj obcych zwierząt i nie przebywaj w ich towarzystwie, gdy zachowują się nietypowo (ryzyko wścieklizny).

Dodatkowe środki ochrony

Zabierz ze sobą doskonale wyposażoną apteczkę. Skompletuj ją z pomocą lekarza lub osoby, która już wyjeżdżała do kraju, do którego ty się wybierasz.  Oprócz wkładania do niej różnych preparatów, zadbaj też o listę, co się tam znajduje i do czego jest, najlepiej w języku angielskim – ułatwi to udzielenie ci pomocy w różnych sytuacjach zagrażających życiu (np. gdy stracisz przytomność).

Niektóre osoby cierpią na zaparcia regularnie, ale dopóki można sobie radzić z problemem w domowym zaciszu, wszystko jest w miarę pod kontrolą. Podczas wyjazdu na wakacje jest to jednak  wiele trudniejsze, a okoliczności sprzyjających zaparciom pojawia się dużo więcej. Czynniki odpowiadające za ten stan rzeczy to między innymi stres – wywołany jest przez emocje, różne, nawet minimalne trudności w podróży – poczucie dyskomfortu, zmiana harmonogramu dnia, inne żywienie niż zazwyczaj. Gdy poczujesz, że znów  może skończyć się zaparciem, zacznij działać.

Liczy się twój komfort

Gdy poczujesz się dobrze, uda ci się zapanować nad stresem, nieprzyjemne konsekwencje nie powinny mieć miejsca. Popracuj nad swoimi emocjami – szczególnie ogranicz te negatywne, ale problematyczne może być też nadmierne podniecenie czekającymi cię atrakcjami. Postaraj się o zapewnienie sobie bezpiecznego miejsca zamieszkania, a zwłaszcza odpowiednich warunków snu. Zwróć uwagę na to, czy masz dostęp do łazienki, ubikacji i jak one wyglądają. Im lepszy standard higieniczny, tym będziesz czuć się lepiej. Jeśli miewasz kłopoty z wypróżnianiem się, nie naciskaj na swój organizm. Daj sobie poczucie czasu, unikaj pośpiechu i nie poganiaj swojej fizjologii.

Nic na siłę

Chęć wypróżnienia się na siłę może spowodować presję i zbytnie napięcie, ale i zbyt długie unikanie wizyty w toalecie również będzie niepożądane w sytuacji groźby zaparcia. Najlepiej będzie chodzić do ubikacji wtedy, gdy jest to niezbędne, czyli gdy poczujesz taką chęć. Jeśli stresuje cię np. odłączanie się od wycieczki w celu skorzystania z toalety, spaceruj bez większego towarzystwa.

Im więcej się ruszasz, tym sprawniejszy jest twój metabolizm. Zadbaj o różnorodną aktywność podczas wycieczki. Zwiedzaj piechotą, może spróbuj sportów możliwych w danym miejscu (np. wodnych), wybierz się na imprezę, dużo spaceruj. Każdego dnia postaraj się raczej chodzić niż jeździć.

Właściwa dieta

Chociaż w podróży nie zawsze będziesz mieć dostęp do ulubionego menu, postaraj się jeść to, co nie powoduje u ciebie problemów z wydalaniem. Nie jedz zbyt dużo, zwłaszcza po południu i wieczorem. Zadbaj o dostarczenie sobie odpowiednich ilości błonnika – spożywaj np. ciemne pieczywo. W restauracjach i barach wybieraj raczej lekkostrawne dania, mało przetwarzane (najgorsze są chyba potrawy smażone). W miarę możliwości jedz jogurty i inne przetwory mleczne. Staraj się każdego dnia wypijać przynajmniej 2 litry płynów, może to być woda mineralna (najlepiej niegazowana), herbata bez cukru, np. ziołowa, dobre są też naturalne soki.

Jeśli problem już się pojawi

Pojawienie się zaparcia podczas urlopu jest problemem i musisz sobie w miarę szybko z nim poradzić, choć zagrożenie jest i tak mniejsze niż w przypadku sytuacji odwrotnej – biegunki. Jeśli jednak dokucza ci zaparcie, nie zadręczaj się, tylko działaj. Pomogą ci naturalne kuracje ogólnodostępnymi produktami. Możesz wykorzystać w tym celu np. siemię lniane. Ugotuj z niego kleik lub zjedz kilka łyżeczek surowego produktu przed lekkim posiłkiem. Podobną skuteczność wykazują moczone, zmiękczone, ale niegotowane suszone śliwki. Możesz też pić przegotowaną wodę, najlepiej na czczo.